Gezonde Hersenen

1) Definitie

Als we het hebben over “gezonde hersenen” dan bedoelen we meestal dat het brein naar behoren functioneert. Vaak wordt het ook als synoniem gebruikt voor geestelijke gezondheid. Of een brein gezond is of niet wordt voornamelijk gemeten aan de hand van gedrag. Dat kan het vermogen zijn om met normale levenssituaties om te gaan, maar ook het presteren van computergestuurde taken in een onderzoekssetting. Scans zoals Magnetic Resonance Imaging (MRI) of elektro-encefalografie (EEG) kunnen soms worden gebruikt om de gezondheid van de hersenen te onderzoeken, maar alleen in specifieke situaties zoals bij epilepsie, hersentumoren of grootschalig verlies van hersenweefsel.

2) Beschrijving

Wat zijn “gezonde hersenen”?

Hoe weet je of iemand gezonde hersenen heeft? Dat is niet zo’n eenvoudige vraag om te beantwoorden. Meestal betekent een gezond brein dat het brein naar behoren functioneert, oftewel een afwezigheid van disfunctioneren. Dus als u geen psychische stoornis of neurologische aandoening heeft, heeft u waarschijnlijk gezonde hersenen. Iemand met een gezond brein of een goede geestelijke gezondheid kan omgaan met normale levenssituaties en ervaart een algemeen gevoel van welzijn en het vermogen om bij te dragen aan de samenleving. We moeten echter oppassen dat we geestelijke gezondheid niet verwarren met geluk of gemakkelijk door het leven zeilen en altijd de touwtjes in handen hebben. Mensen met gezonde hersenen kunnen verdrietig, boos of ongelukkig zijn [1]. Een gezond brein is ook niet hetzelfde als een hoog IQ of een goed geheugen (hoewel een plotselinge daling van het IQ of geheugenprestaties kan betekenen dat er iets mis is).

Goed zorgen voor je brein

Over het algemeen is goed voor je brein zorgen vrijwel hetzelfde als goed voor je lichaam zorgen:

• beweeg en sport regelmatig
• eet gezond
• slaap genoeg
• beperk stress

Cognitieve functies kun je daarnaast (licht) verbeteren door deze regelmatig te oefenen. Denk hierbij aan het trainen van geheugen, logisch redeneren, veel wisselen tussen verschillende taken en het afremmen of tegenhouden van automatische reacties. In sommige opzichten kun je je hersenen als een spier zien: je hersenen gebruiken is de beste manier om ze fit te houden.

Voeding voor gezonde hersenen

Net als de rest van het lichaam hebben de hersenen voedingsstoffen nodig om te kunnen functioneren. Een gezond, uitgebalanceerd dieet is de beste manier om ervoor te zorgen dat uw hersenen alle essentiële voedingsstoffen binnenkrijgen die het nodig heeft. Het mediterrane dieet is een voorbeeld van zo’n gezond dieet. Dit dieet bevat grote hoeveelheden fruit, groenten, peulvruchten, granen, noten en olijfolie, die de vetten, vitamines en mineralen bevatten die je hersenen nodig hebben. Regelmatige consumptie van vette vis (d.w.z. eenmaal per week) maakt ook deel uit van dit dieet. Vette vis zoals zalm, makreel, haring, ansjovis en sardines bevatten grote hoeveelheden omega-3-vetzuren. Deze zogenaamde ‘goede vetten’ zijn essentieel voor het normaal functioneren van de hersenen [2]. Voor wie geen vis eet, is lijnzaad ook een zeer goede bron van deze vetten.

Het mediterrane dieet wordt in verband gebracht met een lager risico op de ziekte van Alzheimer en depressie [3] [4]. De meeste onderzoeken die deze verbanden hebben onderzocht, zijn echter gebaseerd op observaties: mensen die aangaven te eten volgens het mediterrane dieet, bleken minder vaak de diagnose Alzheimer of depressie te krijgen in vergelijking met mensen die andere diëten volgden. Er kunnen echter veel factoren zijn die dit verschil verklaren, zoals sociaaleconomische factoren en genen. In Eat2beNICE onderzoeken we de effecten van het mediterrane dieet in een klinische, gerandomiseerde studie die de oorzakelijke verbanden tussen het dieet en de geestelijke gezondheid onderzoekt.

Voedingssupplementen en vitamines voor gezonde hersenen

Naast een dieet kan het soms nuttig zijn om voedingssupplementen of vitaminepillen te gebruiken. Maar als u geen (geestelijke) gezondheidsproblemen heeft en gezond eet, is het onwaarschijnlijk dat het nemen van supplementen de gezondheid van uw hersenen aanzienlijk verbetert. Voor mensen met psychische aandoeningen daarentegen kunnen bepaalde supplementen in bepaalde gevallen nuttig zijn [5]. Voordat we echter op grote schaal voedingssupplementen kunnen voorschrijven aan mensen met psychische aandoeningen, moeten we eerst de mechanismen beter begrijpen waarmee deze supplementen het functioneren van de hersenen kunnen beïnvloeden. Dat kan helpen om te beslissen wie baat kan hebben bij welk type supplement of vitamines. In het onderzoeksconsortium Eat2beNICE onderzoeken we daarom een ​​breed scala aan supplementen als aanvullende behandeling voor mensen met een hoge impulsiviteit (bijv. ADHD, bipolaire stoornis).