Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat voedingsinname het risico op het ontwikkelen van chronische ziekten zoals obesitas, hartfalen, diabetes, hoge bloeddruk, osteoporose en sommige vormen van kanker, kan verhogen of verlagen. Deze chronische ziekten worden ‘leefstijlziekten’ genoemd omdat ze voornamelijk het gevolg zijn van ingesleten en ongezonde leefstijlkeuzes, zoals een hoge inname van bewerkte voedingsmiddelen, slechte vetten, te veel alcohol en nicotine, en onvoldoende groenten en fruit. Gezonde keuzes in voedselinname en supplementen, daarentegen, verbeteren zowel de dagelijkse gezondheid als de levensduur. De European Food Information Council (EUFIC) heeft op voedsel gebaseerde voedingsrichtlijnen ontwikkeld die door veel landen in Europa zijn opgesteld en afgestemd op de nationale cultuur, voedselvoorkeuren en voedselbeschikbaarheid [1].
Veel voorkomende aanbevelingen zijn onder meer het eten van veel fruit, groenten en complexe koolhydraten, en het kiezen van voedingsmiddelen met minder verzadigd vet, zout en suiker. Hoewel de details kunnen verschillen tussen landen en culturen, zijn er veel overeenkomsten tussen alle Europese richtlijnen [2].
VOEDINGSRICHTLIJNEN
Vrijwel alle Europese voedingsrichtlijnen bevatten vergelijkbare categorieën en zijn visueel gemaakt voor makkelijk begrip.
Het onderstaande is een voorbeeld uit Griekenland: De voedselpiramide van het Mediterrane dieet:
• Groenten: eet een grote verscheidenheid aan groene en bladgroenten. Een beperkte inname van aardappelen wordt aanbevolen, omdat ze vol zitten met snel verteerbaar zetmeel, dat snelle stijgingen en dalingen in de bloedsuikerspiegel veroorzaakt, net als geraffineerde granen en snoep. Op korte termijn leiden deze stijgingen van de bloedsuikerspiegel en insuline tot honger en overeten. Op de lange termijn leidt het tot gewichtstoename, diabetes type 2, hartaandoeningen en andere chronische aandoeningen.
• Fruit: Kies elke dag een kleurvariëteit aan fruit.
• Volkorengranen: Eet volkorengranen (havermout, volkorenbrood en zilvervliesrijst). Verwerkte granen, zoals aardappelen, bevatten veel zetmeel en veroorzaken suikerpieken in de bloedbaan, die schadelijk zijn voor de gezondheid.
• Eiwitten: focus op kip, vis, noten en bonen, en niet-dierlijke eiwitten. Beperk rood vlees en vermijd vleeswaren, aangezien het regelmatig eten van zelfs kleine hoeveelheden hiervan het risico op hartaandoeningen, diabetes type 2, darmkanker en gewichtstoename verhoogt.
• Gezonde oliën: beperk boter en vermijd transvetten. Gebruik olijfolie, koolzaadolie en andere plantaardige oliën bij het koken, op salades en aan tafel, aangezien deze gezonde vetten schadelijk cholesterol verlagen en goed zijn voor het hart.
• Water: drink water, thee of koffie (met weinig of geen suiker). Beperk melk en zuivelproducten (1-2 porties per dag) en sap (1 klein glas per dag) en vermijd suikerhoudende dranken.
U kunt hier meer lezen over het mediterrane dieet.
HOE BEÏNVLOEDEN VOEDING EN LEEFSTIJL HET GEDRAG?
We kennen allemaal het oude gezegde: “Je bent wat je eet”. We weten bijvoorbeeld dat er ‘goede’ en ‘slechte’ voedingsmiddelen zijn die het risico op obesitas, diabetes of hart- en vaatziekten aanpakken, en de medische wetenschap weet veel over hoe dit werkt.
Wat als we je zouden vertellen dat wat we eten ook invloed kan hebben op de manier waarop de hersenen werken? Hier zijn we echter niet zo zeker van hoe het werkt. Wat we weten is dat er overtuigend bewijs is van een aanzienlijke impact – zowel schadelijk als beschermend – van voedingscomponenten op gedrag zoals impulsiviteit en compulsiviteit. Het is nog niet duidelijk of specifieke (maar veel voorkomende) voedingsinterventies ook daadwerkelijk werken. Wat nog belangrijker is, we weten niet echt hoe groot de impact (effectgrootte) van deze niet-farmacologische interventies zal zijn, wat vragen oproept als: kunnen we onze algehele hersenfunctie of mentale gezondheid verbeteren door onze voeding en leefstijl te verbeteren?
HET EFFECT VAN VOEDING OP DE GEESTELIJKE GEZONDHEID ONDERZOEKEN
We staan aan het begin in het veld van de voedingspsychiatrie, die een belangrijke nieuwe richting kan zijn in de geestelijke gezondheidszorg [4]. Talrijke onderzoeken hebben een sterk verband tussen voeding en geestelijke gezondheid aangetoond, en hebben het concept van de “darm-brein-as” ondersteund, waarmee het brein en de darmen tweerichtingscommunicatie uitvoeren. Eat2beNICE loopt voorop in dit onderzoek en voert tal van onderzoeken en klinische studies uit om dit snelgroeiende veld verder te ontwikkelen.
De vier klinische onderzoeken van Eat2beNICE bestuderen de effecten van:
DE DARM-BREIN-AS: GEZONDE VOEDING KOPPELEN AAN GEESTELIJKE GEZONDHEID
We willen ook begrijpen hoe voeding of dieet het functioneren van ons brein en onze mentale gezondheid kan beïnvloeden. We bestuderen daarom de darm-brein-as.
De darmen en de hersenen zijn met elkaar verbonden en ‘spreken’ met elkaar in een tweerichtingscommunicatie die informatie bevat over alles van infecties en misselijkheid tot gemoedstoestand en stress. Deze tweerichtings-verbinding staat bekend als de “Gut-Brain”-as. Onlangs zijn de bacteriën die in onze darmen leven (bekend als de darmmicrobiota) geïdentificeerd als potentieel belangrijke mechanistische bijdragers aan de “Gut-Brain”-as en gedrag en geestelijke gezondheid en stoornissen.
Dit is om twee redenen relevant:
- de darmmicrobiota maakt stoffen aan zoals essentiële aminozuren, en deze stoffen kunnen een directe invloed hebben op onze hersenen en
- de structuur en functie van onze darmmicrobiota hangt af van het voedsel dat we eten
Dit betekent dat als we de structuur van onze darmmicrobiota kunnen identificeren en wijzigen (via onze voeding), we in principe de manier waarop onze hersenen werken (een beetje) kunnen aanpassen. In Eat2beNICE onderzoeken we hoe dit werkt.